1. Απρόσωπα ( ή τριτοπρόσωπα ) λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται πάντα στο γ΄ ενικό πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο ένα πρόσωπο ή πράγμα.
2. Τα πιο συχνά απρόσωπα ρήματα είναι:
Δεῖ= πρέπει, επιβάλλεται
Πρέπει= πρέπει
Προσήκει= πρέπει, αρμόζει
Δοκεῖ= φαίνεται ότι, φαίνεται καλό να…
Ἐστἰ= είναι δυνατό, επιτρέπεται
Ἔνεστι= είναι δυνατό, επιτρέπεται
Ἔξεστι= είναι δυνατό, επιτρέπεται
Λέγεται= αναφέρεται
Ὄμολογεῖται
Ἄγγέλλεται
Νομίζεται
3. Απρόσωπη έκφραση είναι ένα λεκτικό σύνολο που αποτελείται :
α) από το ουδέτερο ενός επιθέτου και το ρήμα εστί :
πχ. Καλόν ἐστί, δίκαιον ἐστί, ἀναγκαίον ἐστί, δυνατόν ἐστί, ἄξιον ἐστί
β) από ένα αφηρημένο ουσιαστικό και το ρήμα εστί :
ανάγκη εστί, καιρός εστί, φόβος εστί
γ) από ένα τροπικό επίρρημα και το ρήμα έχει :
καλῶς ἔχει, δικαίως ἔχει, κακῶς ἔχει, ἀναγκαίως ἔχει
4. Τα απρόσωπα ρήματα και οι απρόσωπες εκφράσεις δέχονται ως υποκείμενο:
α) απαρέμφατο (άναρθρο)
πχ. Χρῆ λέγειν ὑμάς τά καίρια.
β) δευτερεύουσα πρόταση, συνήθως ειδική (αλλά και ενδοιαστική ή πλάγια ερωτηματική).
πχ Λέγεται ότι Κῦρος τέθνηκε.
5. ΔΟΤΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ
α) Τα απρόσωπα ρήματα και τις απρόσωπες εκφράσεις ακολουθεί συνήθως μια δοτική προσώπου η οποία φανερώνει το πρόσωπο στο οποίο αναφέρεται το απρόσωπο ρήμα ή η απρόσωπη έκφραση.
β) Η δοτική προσωπική μεταφράζεται με ονομαστική ή εμπρόθετη αιτιατική:
σε + αιτιατική
πχ Προςῆκει ἡμῖν λέγειν τ΄ἀληθῆ καί πράττειν τά δίκαια.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Να υπογραγραμμίσετε τα απρόσωπα ρήματα ή τις απρόσωπες εκφράσεις και τα υποκείμενά τους.
1) Ἄξιον ἐστί μακαρίζειν σε τήν Θεοτόκον.
2) Προςῆκειτοῖς Λακεδαιμονίοις ὀλιγαρχίας ἐπιθυμεῖν.
3) Χρῆτούς νέους ἀπέχεσθαι τῶν αἰσχρών ἀκουσμάτων.
4) Οὖ πρέπον ἐστί μοί πράττειν ταῦτα.
5) Καιρός ἐστί τοῖς Ἀθηναίοις τούς ξυμμάχους ὠφελεῖν.
6) Δῆλον ἐστί ὄτι Ἀθηναῖοι δίκαιοι ἐστί.
7) Δοκεῖ μοί λέγειν ταῦτα τῷ πατρί.
8) Ἔδοξε τῶ δῆμω τριάκοντα ἄνδρας ἐλέσθαι. (να εκλέξει)
9)Ἔδοξε τοῖς Κορινθίοις πολεμεῖν.
10) Δεῖ τούς πολίτας ὑπακούειν τοῖς νόμοις.
11) Προςῆκει ὑμῖν κολάζειν τούς προδότας.
12) Ὀμολογεῖται τήν πόλιν ὑμων ἀρχαιοτάτων εἶναι.
13) Ἔξεστι σοί τήν ἀλήθειαν εἰπεῖν.
15) Ἀναγκαίως ἔχει ὑμᾶς ἐπιμελεῖσθαι πατρίδος.
16) Χρῆ ποιεῖν ὑμᾶς ταῦτα.
17) Προσῆκει ὐμῖν εἶναι ἀγαθοῖς.
18) Ἔδοξε τῷ Κλεάρχῳ συγγενέσθαι τῷ Τισσαφέρνει.
19) Ἀνάγκη ἐστί μάχεσθαι.
20)Ἔδοξε μοί τήν ἐπιστολήν πέμπειν
21) Ἀγγέλλεται ὄτι βασιλεύς ἀφίκετο.( έφθασε)
22) Ἀνάγκη ἐστί μάχεσθαι.
